به گزارش نماینده به نقل از فارس بعد از درخواست‌های متعدد دامداران از دولت و وزارت جهاد کشاورزی بالاخره طرح خرید تضمینی شیر با عنوان راهکاری برای حل مشکل تولید‌کنندگان شیر خام چند روز پیش توسط حسین صفایی رئیس سازمان تعاون روستایی ایران اعلام شد.

براساس این طرح مقرر شده تا شیرخام مازادی که توسط صنایع جذب نمی‌شود، با قیمت مصوب ۱۴۴۰ تومان خریداری و سپس شیر خریداری به صورت حق‌العمل کاری به صنایع لبنی برای تبدیل به پودر خشک داده شود.

براساس این طرح دولت پیش‌بینی کرده تا بخشی از شیرخشک تولید شده به مصرف داخل و بخشی هم صادر شود.

طرح خرید تضمینی شیر خام قرار بود شنبه هفته گذشته اجرایی شود که به دلیل مهیا نبودن زیرساخت‌ لازم این طرح به شنبه هشتم آذرماه موکول شده است.

نرخ خرید شیرخام در ابتدای تیرماه سال جاری توسط ستاد تنظیم بازار ۱۴۴۰ تومان اعلام شد که علیرغم تمام تلاش دولت و دامداران، صنایع پس از گذشته ۵ ماه از اعلام مصوبه دولت، با عنوان اینکه بازار کشش خرید با قیمت مصوب را ندارد،  هنوز شیر خام را با قیمتی کمتر از  ۱۲۵۰ تومان خریداری می‌کنند.

بنابراین به دنبال این مسئله چند روز پیش از سوی مدیرعامل سازمان تعاون روستایی ایران طرح خرید تضمینی شیرخام اعلام شد که برخی کارشناسان معتقدند این طرح کارآمد نیست و موجب تقابل دامدار و صنایع می‌شود.

در این رابطه اسماعیل خاتمی مقدم رئیس انجمن غذایی مازندران معتقد است که در حال حاضر ۲۳ هزار تن شیرخشک داخلی در انبار صنایع لبنی ذخیره شده است و خرید تضمینی شیر توسط دولت و تولید مضاعف شیر خشک، اگر موفق به صادرات نشود، بر ذخایر شیرخشک کشور می‌افزاید، به نحوی که پیش بینی می شود، ذخایر شیر خشک کشور تا پایان سال جاری به حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار تن برسد و این موضوع تهدید جدی برای بازار شیر خام در سال بعد خواهد بود

اسماعیل خاتمی مقدم رئیس انجمن غذایی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد طرح خرید تضمینی شیرخام از تولیدکنندگان توسط سازمان تعاون روستایی ایران، گفت: به دلیل افزایش قیمت‌ و کاهش قدرت خرید مردم، چند ماه است که صنعت لبنیات با ۱۰ تا ۱۵ درصد مازاد شیر مواجه است.

رکود سرمایه میلیاردی صنایع لبنی در شیر خشک

وی افزود: صنایع لبنی شیر مازاد را به پودر شیر تبدیل می‌کنند و در حال حاضر حدود ۲۳ هزار تن  به ارزش بیش از ۲۲۰ میلیارد تومان شیر خشک در انبارهای صنایع لبنی موجود است.

خاتمی مقدم بیان داشت: به عبارتی مشکل امروز صنعت دامپروری عدم دریافت شیرخام توسط صنایع لبنی نیست بلکه دامدار معتقد است قیمت خرید بازار متناسب با هزینه شیر‌خام نیست.

رئیس انجمن غذایی مازندران با بیان اینکه در یک سال گذشته دولت بخشی از یارانه‌های اختصاص داده شده به دامداران را پرداخت و بخشی را پرداخت نکرده است، گفت: هنوز مباحث مربوط به یارانه‌های پرداخت نشده به اتمام نرسیده که دولت چند روز قبل بحث مربوط به خرید تضمینی شیرخام به قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار یعنی ۱۴۴۰ تومان را مطرح کرد.

وی با اشاره به مفهوم خرید تضمینی گفت: در خرید تضمینی دولت متعهد می‌شود که اگر کالای تولیدی بیش از قیمت تمام شده به فروش نرفت، دولت آن محصول را با قیمتی که کشاورز دچار ضرر نشود، خریداری کند.

خاتمی مقدم تصریح کرد: به دلیل اهمیت موضوع شیر و لبنیات انواع و ارقام مختلف یارانه‌دهی در این بخش تجربه شده است: یارانه به صنایع لبنی، یارانه مستقیم به دامدار، یارانه غیر مستقیم به دامدار از طریق علوفه ارزان قیمت و نیز خرید تضمینی از جمله سیستم حمایتی تجربه شده در کشور است.

وی افزود: یارانه به صنایع لبنی به منظور کاهش قیمت محصولات لبنی و افزایش سرانه مصرف و به تبع آن جذب بیشتر شیر خام تولیدی و مازاد کشور بود که البته در زمان خود منشا اثرات عموما مثبت و حتی منفی بود که بعد از طرح ملی هدفمندی یارانه ها، این سیستم بازنگری و با سیستم یارانه به دامدار جایگزین شد.

* خرید تضمینی شیرخام آزمونی شکست خورده است

رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران بیان داشت: سیستم خرید تضمینی به شکل دریافت شیر از دامدار و تبدیل آن به پودر شیر خشک علی رغم مخالفت کارشناسان در دوره وزارت آقای اسکندری در جهاد کشاورزی اجرا شد.

وی افزود: این طرح به دلیل ذخایر شیر خشکی که فراهم کرد و نیز عدم توان پرداخت به موقع مطالبات میلیاردی دامداران که حتی از یک سال هم فراتر رفت، مشکلات عدیده ای برای دامداران ایجاد کرد که قطعا دامداران آن را از یاد نبرده‌اند.

* پرداخت علوفه ارزان قیمت کارآمدترین یارانه به دامدار است

رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران بیان داشت: پرداخت یارانه علوفه که در سال ۹۱ اجرا شد، با همه مشکلات اجرایی و احتمالا انحرافات ذاتی، یکی از موفق ترین و کارامد‌ترین یارانه‌هایی بود که پرداخت شد.

وی اظهار داشت: سیستم یارانه به شکل پرداخت مستقیم که در زمستان سال گذشته و بهار امسال اجرا شد، اگرچه کیفیت یارانه علوفه را ندارد و نوعی تورم در بازار علوفه را قابل پیش‌بینی می‌کند، ولی از سیستم خرید تضمینی و تبدیل شیر خام به پودر به مراتب کار‌آمدتر است.

خاتمی با بیان اینکه قیمت جهانی نهاده های دامی در یک سال گذشته بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش یافته است، تصریح کرد: در ایران این روند برعکس بوده است، اما دولتی که معتقد به سیستم عرضه و تقاضا و در عین حال مدافع مصرف کننده است، باید این تحول بزرگ جهانی را درک و خود را با آن همسو کند.

وی بیان داشت: حدود ۷۰ درصد قیمت تمام شده شیر خام، نهاده دامی است که مهمترین و گرانترین آن شامل جو، ذرت و کنجاله سویا است و کارآمدترین روش آن است که به این نهاده‌ها یارانه داده شود.

خاتمی مقدم تصریح کرد: بر اساس آمار واردات نهاده های دامی حدود ۲.۵ میلیون تن در سال است که با پرداخت ۲۵۰ تومان یارانه به تنها ۳۰ درصد آن می‌توان قیمت متورم و غیر واقعی علوفه در کشور را سامان داد و به تبع آن قیمت شیر خام و محصولات لبنی را برای تولید کننده و مصرف کننده قابل تحمل کرد.

رئیس انجمن غذایی مازندران اظهار داشت: باید از طراحان خرید تضمینی پرسید که محل و مقدار منابع مالی به کار رفته در طرح چقدر است؟ دوره اجرای طرح تا چه زمانی است؟ تا چه میزان موجودی استراتژیک شیر خشک کشور لحاظ شده است؟ تا چه اندازه با سخت افزار تولید و انبارش آن هماهنگ شده است؟ و تا چه حد امکان صادرات شیر خشک تولیدی فراهم شده است؟

* قیمت تمام شده شیر خشک در کشور بالاست

وی با اشاره به اخباری راجع به عزم دولت برای صادرات شیر خشک‌ تولیدی بیان داشت: اگر مقرر باشد که شیرخشک تولیدشده به کشورهای اطراف از جمله بازار جدید روسیه صادر شود، باید دید که قیمت شیرخشک تولیدشده در کشورمان می‌تواند با بازار رقابت کند؟

خاتمی مقدم تصریح کرد: در حال حاضر قیمت جهانی هر کیلو شیر خشک بر پایه دلار ۳ هزار و ۲۰۰ تومان کمتر از ۸ هزار تومان است، در حالی که با شیر ۱۲۵۰ تومانی قیمت تمام شده در ایران بیش از ۱۱ هزار تومان و با شیر ۱۴۴۰ تومان این عدد از ۱۳ هزار تومان فراتر خواهد رفت.

وی با طرح پرسشی گفت: آیا با این قیمت‌ها می‌خواهیم لبنیات و شیر خشک صادر کنیم؟ در حالی که همین امروز کشور بلاروس ۷۵ درصد شیر خشک روسیه را به قیمت جهانی به این کشور تحویل می‌دهد و  ایران چه سهمی از این بازار را با چه قیمت و کیفیتی می‌خواهد به دست آورد.

رئیس انجمن صنایع غذایی ایران تصریح کرد: آیا می خواهد برای صادرات به روسیه هم یارانه بپردازد؟ آیا دولت بازار روسیه را مانند عراق یک بازار سنتی فرض کرده که بخواهد تنوعی از کیفیت شیر خشک را که از شیرهای مختلف و صنایع لبنی متعدد به دست می آید را به بازار سیستماتیک و منظم روسیه صادر کند؟

خاتمی‌مقدم همچنین گفت: در حال حاضر ۲۳ هزار تن شیرخشک داخلی در انبار صنایع لبنی ذخیره شده است و خرید تضمینی شیر توسط دولت و تولید مضاعف شیر خشک، اگر موفق به صادرات نشود، بر ذخایر شیرخشک کشور می‌افزاید، به نحوی که پیش بینی می شود تا پایان امسال ذخایر شیر خشک کشور به حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار تن، یعنی مصرف یک سال کشور می‌رسد. که تهدید جدی برای بازار شیر خام در سال بعد خواهد بود.

وی افزود: از دولتمردان می‌خواهیم آسان‌ترین راه را به عنوان بهترین راه انتخاب نکنند و به دامداران توصیه می شود صرفا به خاطر خستگی از چالش طولانی مدت با دولت، تن به راهکارهای پرهزینه و تهدید کننده آتیه ندهند.

رئیس انجمن صنایع غذایی تصریح کرد: پس در وضعیت موجود هر سیاست حمایتی باید دو مشخصه داشته باشد؛ هم قیمت تمام شده شیر خام دامدار را کاهش دهد و هم مصرف کننده نهایی را بیش از این از مصرف لبنیات روگردان نکند که متاسفانه طرح مذکور هیچ یک از دو مشخصه را ندارد.

وی با بیان اینکه ۷۰ درصد شیر خام تولیدی کشور سنتی و ۳۰ درصد صنعتی است، افزود: روند تولید شیر خام سنتی در کشور در حال کند شدن و شیر خام صنعتی با روند کندی در حال رشد است، اما برآیند این دو افت تولید است.

خاتمی مقدم بیان داشت: افزایش قیمت شیر خام و افزایش قیمت لبنیات عامل مهار رشد مصرف است و امروز به دلیل کاهش تولید شیر خام در کشور و توسعه صادرات سهم لبنیات در حال کاهش است، یعنی از سهم ۵ درصدی که صادرات لبنیات در کل تولید داشت به سمت ۱۰ درصد رفته و از آن طرف تولید شیر خام کشور کم شده است.

وی با بیان اینکه با کم شدن مصرف شیر سلامت جامعه تهدید می‌شود، گفت: اگر نگاه ملی باشد باید تولید لبنیات و مصرف آن در کشور بالا برود، در حالی که سیاست‌های امروز از نوع سیاست‌های افزایش تولید و افزایش مصرف لبنیات نیست و دولت در این مسیر حرکت نمی‌کند.

وی افزود: دولت به بخش سلامت یارانه می‌دهد، ولی از آن طرف به کالاهای سلامت‌زایی مثل لبنیات معادل ۸ درصد مالیات می‌بندد و این سیاست دولت غلط است.

 وی افزود: طرح خرید تضمینی شیر خام موجب تقابل دامدار و صنایع با هم می‌شود، زیرا دولت می‌خواهد صنایع را وادار به خرید با قیمت ۱۴۴۰ تومان کند.

خاتمی مقدم بیان داشت: حمایت از بخش کشاورزی در تمامی دنیا وجود دارد به عبارتی حمایت از کشاورزی یک راهکار انتخابی نیست بلکه یک ضرورت گریز ناپذیر است که کل دنیا به آن رسیده، ولی روش حمایت متناسب با وضعیت اقتصادی و امکانات موجود متغیر است.