به گزارش «نماینده»، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با «لیز دوسِت» خبرنگار شبکه بی. بی. سی در نیویورک به پرسش‌های او درباره موضوعات مختلف پاسخ گفت.
خبرنگار بی. بی. سی از وزیر امور خارجه سؤال کرد: چه اندازه نگران هستید که توافق هسته‌ای ایران فروبپاشد؟
ظریف پاسخ داد: «خب این احتمال وجود دارد، اما این نه تنها گام رو به عقب برای ایران، بلکه شکست برای جامعه بین‌المللی، قوانین بین‌المللی و سازمان ملل خواهد بود. آنچه اکنون با آن روبرو هستیم قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است و یکی از اعضای دائم این شورا نه تنها قطعنامه‌ای را که خودش به آن رأی داده و در واقع، به شورای امنیت ارائه و بر سر آن مذاکره کرده است، نقض می‌کند، بلکه کشورهایی را که قصد دارند این قطعنامه را اجرا کنند، مجازات می‌کند. این، نخستین بار است که چنین اتفاقی رخ می‌دهد. بنابراین، سقوط برجام نه تنها یک پس‌رفت، بلکه رویه (بد) بسیار جدی در نظام بین‌المللی خواهد بود.
خبرنگار بی. بی. سی با اشاره به برجام از ظریف پرسید: اکنون که توافق به تار مویی بسته است، اروپا سازوکار ویژه ای فراهم کرده است تا به شرکت‌های خصوصی و شرکت‌های نفتی اجازه دهد از طریق دور زدن دلار آمریکا، استفاده از سایر ارزها و پرهیز از تحریم‌های آمریکا، با ایران تجارت داشته باشند. عملی کردن این سازوکار نیز دشوار خواهد بود.
وزیر امور خارجه در پاسخ گفت: «بله، این کار دشوار خواهد بود، زیرا دلار آمریکا نقش فراگیر در نظام مالی بین الملل دارد. این کار دشوار خواهد بود، اما تصمیم بسیار روشن است: آیا جامعه بین المللی به آمریکا اجازه سلطه خواهد داد یا نه. البته آمریکا در گذشته سلطه داشت، اما بر اساس مجموعه‌ای از قوانین و نه بر اساس موارد دیکته شده که هر چند روز یک بار تغییر می کنند.»
خبرنگار بی. بی. سی از ظریف سؤال کرد: هفته گذشته در سازمان ملل، از شما حمایت‌های زیادی شد. بسیاری از اعضای شورای امنیت سازمان ملل از شما حمایت سیاسی کردند، اما همان طور که می‌دانید شرکت ها و غول های تجاری بزرگ نظیر «ایرباس» و «توتال» فرانسه هم اکنون نیز سرمایه گذاری‌های چند میلیارد دلاری خود در ایران را به علت نگرانی از تحریم های آمریکا، لغو کرده‌اند.
ظریف در پاسخ گفت: «بدون شک، همان طور که گفتم آمریکا در نظام مالی بین‌المللی، نقش گسترده‌ای دارد و به چالش کشیدن آن مستلزم (زمان و تلاش) زیاد خواهد بود؛ اما ایران لزوما نیاز ندارد با کسانی که در معرض (تحریم‌های) آمریکا قرار دارند، تعامل داشته باشد. شمار زیادی از شرکت‌ها در عرصه فناوری‌های پیشرفته و مطرح، هیچگونه در معرض (تحریم‌های) آمریکا نیستند. اگر اروپا بتواند جایگزین‌هایی بیابد، آنگاه ما (تعامل) با این شرکت ها را آغاز خواهیم کرد و اطمینان دارم به محض اینکه غول‌های تجاری ببینند که حضور در ایران، منطقی است و خطری ندارد، آنها نیز همین کار را خواهند کرد، زیرا ایران احتمالا امن ترین، ایمن ترین و باثبات ترین اوضاع را در منطقه (غرب آسیا) دارد و همه به حضور در آن علاقه دارند.
*تعهداتی که اروپایی‌ها دادند، احتمالاً بهتر از آن چیزی بود که کسی تصورش را می‌کرد
خبرنگار بی. بی. سی از ظریف پرسید:دونالد ترامپ هشدار بسیار جدی داد که هر کس ایران را منزوی نکند، با پیامدهای شدید روبرو خواهد شد. اکنون تکلیف کشوری مانند انگلیس که بیش از هر چیز دیگر، به دنبال حفظ روابط تجاری و سیاسی خود با ایران دارد، چیست؟ آنها (مقامات انگلیس) در این زمینه چه به شما گفتند؟
وزیر خارجه ایران در پاسخ گفت: «ترزا می نخست وزیر انگلیس، امانوئل ماکرون و دیگران، تعهدشان را اعلام کردند و گفتند ما به بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی توافق متعهدیم. تعهداتی که اروپایی‌ها دادند، احتمالاً بهتر از آن چیزی بود که کسی تصورش را می‌کرد. مرحله بعد، تبدیل این تعهدات سیاسی به سازوکار بود و به اعتقاد من، این سازوکارها قرار است اجرایی شود. محک بعدی که مهم ترین و دشوارترین آزمون خواهد بود، این است که ببینیم آیا سازوکارها مؤثر است یا خیر. به عقیده ما، دلیلی وجود ندارد که این سازوکارها عمل نکند. ما قصد داریم اندکی بیشتر شکیبایی کنیم، اما این بدین معنا نیست که کاسه صبر ما هرگز لبریز نخواهد شد، اما اندکی بیشتر صبر می‌کنیم تا ببینیم چه می شود.
* می توانم به ترامپ اطمینان دهم که آمریکا به توافق بهتری نخواهد رسید
خبرنگار بی. بی. سی درخصوص بهبود روابط آمریکا و ایران از ظریف سؤال کرد :راه برون رفت وجود دارد: شما می توانید پیشنهاد ترامپ را برای دیدار (دو جانبه) با حسن روحانی بپذیرید. آیا این کار، غیرممکن است؟
ظریف پاسخ داد : «هیچ چیزی غیرممکن نیست. اما نتیجه دیدار (احتمالی) ترامپ با روحانی، فرصتی برای عکس گرفتن مقابل خبرنگاران و سندی دو صفحه‌ای خواهد بود. ما هم اکنون سندی ۱۵۰ صفحه ای در اختیار داریم که متن توافق است که نه تنها ایران و آمریکا، بلکه شش قدرت دیگر، بر سر تک تک واژه های آن مذاکره کردند. به عنوان فردی که بر سر این توافق مذاکره و برای مدتی طولانی درگیر این فرآیند بوده است، می توانم به ترامپ اطمینان دهم که آمریکا به توافق بهتری نخواهد رسید.»
خبرنگار بی. بی. سی با اشاره به ادعاهای مقامات دولت آمریکا درباره پیامدهای توافق با کره شمالی از آقای ظریف سؤال کرد:کیم جونگ اون رهبر کره شمالی به نتیجه متفاوتی رسید و از دشمن درجه یک عمومی در آمریکا به رهبری تبدیل شد که ترامپ می گوید به خاطر نامه های زیبایش، عاشق و شیفته او شده است.
ظریف در پاسخ گفت: «روابط بین‌المللی به عاشق شدن ارتباطی ندارد. روابط بین‌الملل، (مبتنی) بر احترام به تعهدات است. آمریکا بر سر توافق مذاکره کرد. می‌دانید که با روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، فقط دولت این کشور تغییر کرد و اینگونه نبود که انقلاب رخ دهد. توافق هسته‌ای نیز یک توافق شخصی بین من و «جان کری» یا بین رئیس جمهور اوباما و حسن روحانی نیست، بلکه توافقی بین‌المللی بین هفت کشور و اتحادیه اروپا است که در قطعنامه شورای امنیت نیز درج شده است.»
*ما درها را نبسته‌ایم/ درها نیز باز است
خبرنگار بی. بی. سی با اشاره به احتمال گفت‌وگوی بین ایران و آمریکا از ظریف پرسید: آیا شما کاملا درها را به روی گفت‌وگو با ترامپ بسته‌اید؟ آیا درها هنوز باز است؟
ظریف پاسخ داد: «نه، ما درها را نبسته‌ایم. درها نیز باز است، مشروط بر اینکه، چنین دیداری قابل اطمینان باشد. ما باید اطمینان یابیم که به محض اینکه به توافق رسیدیم، توافق اجرایی شود.»
*من در مایک پامپئو هر چیزی دیدم به جز احترام دوجانبه
خبرنگار بی بی سی از ظریف پرسید :در دولت سابق آمریکا، رابطه‌ای بین شما و «جان کری» شکل گرفت. پس چرا اکنون با مایک پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفتگو نمی کنید؟ شما که هم اکنون نیز تابو گفتگو با وزرای امور خارجه آمریکا را شکسته اید. گفتگو را در این سطح (وزرای امور خارجه) آغاز کنید، آیا می توانید چنین کاری کنید؟
ظریف در پاسخ گفت : «به نظرم آنچه برای گفتگو ضروری است، اعتماد دوجانبه نیست. »
خبرنگار گفت:بله، حتی اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا نیز گفت اعتمادی وجود ندارد.
ظریف در پاسخ گفت «بله و این، پیش شرط مذاکره نیست، اما احترام دوجانبه پیش شرط گفت‌وگو است و من در مایک پامپئو هر چیزی دیدم به جز احترام دوجانبه.»
خبرنگار بی بی سی از ظریف پرسید :ترامپ گفت که روحانی، مردی دوست داشتنی است؛ مگر این احترام نیست؟
ظریف پاسخ داد: «نه، این احترام نیست. احترام بدین معناست که برای خودتان و قول هایتان احترام قائل باشید. »
خبرنگار بی. بی. سی: به نظرم آنها گفته اند که به قول هایشان عمل خواهند کرد. »
وزیر امور خارجه در پاسخ با اشاره به رفتار رئیس جمهوری آمریکا پس از نشست گروه هفت گفت:
«نه، زمانیکه شما باور دارید که می توانید با گروه هفت به توافق برسید و سپس سوار هواپیما شوید و این توافق را پاره کنید؛ فقط به این علت که شخصی سخنانی بر زبان آورده که برای شما ناخوشایند بوده است، این به من نشان نمی دهد که شما مذاکره کننده ای قابل اطمینان هستید.»
خبرنگار بی. بی. سی از ظریف پرسید: شما به گونه ای وانمود می کنید که گویی گذر زمان به نفع شما خواهد بود، اما در ایران موج بی سابقه ای از اعتراض ها شکل گرفته است: افزایش نارضایتی، اعتراض ها به گرانی، سیاست های اقتصادی دولت شما، انتقاد از حکومت ایران. اینها رو به افزایش است و تحریم های بیشتر در ماه نوامبر، در راه است.
ظریف پاسخ داد: «به نظرم تحریم ها تاکنون نیز اثر خود را گذاشته اند، زیرا آثار تحریم ها بیش از اینکه جنبه واقعی داشته باشد، جنبه روانی دارد.»
خبرنگار گفت : اما ریال، حدود ۸۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است.
ظریف در پاسخ گفت: «همان طور که گفتم، این اثر روانی (تحریم ها) است و در دو روز اخیر، ریال دوباره توانست حدود ۳۰ درصد از این ۸۰ درصد را دوباره به دست آورد. این، یک جنگ روانی است. جنگ اقتصادی که آمریکا و برخی وابستگان آن در منطقه علیه ایران راه انداخته اند، بیش از آنکه واقعا جنگ اقتصادی باشد، جنگ روانی است.»
خبرنگار بی. بی. سی از ظریف پرسید: حسن روحانی برای نخستین بار در پنج سال اخیر در پارلمان ایران با انتقادات شدید در خصوص سیاست های ناکارآمد اقتصادی روبرو شد. بنابراین، موضوع فقط تحریم ها نیست.
ظریف گفت : «نه، این به تلفیقی از مسائل مربوط می شود که در ایران رخ داده است.»